اقتصاد بازاری چیست؟
اقتصاد بازار یک سیستم اقتصادی است که در آن تولید کالا و خدمات توسط قوانین عرضه و تقاضا هدایت میشود. عرضهو تقاضا یک اصل اقتصادی است که توصیف میکند چگونه تعادل حاکم میان تقاضای مشتریان، کسب وکارها و دولت با عرضه محصولات، کالاها و خدمات، قیمت آنها را تنظیم میکند.
در اقتصاد بازار، مشاغل قصد دارند که محصولات، کالاها و خدمات خود را با بالاترین قیمتی که مصرفکنندگان حاضر به پرداخت آن هستند، ارائه دهند؛ در حالی که مصرفکنندگان به دنبال کمترین قیمتهایی هستند که میتوانند برای محصولات، کالاها و خدمات مورد نظر خود پیدا کنند. همین مفهوم در مورد کارفرمایان و کارکنان نیز صدق میکند؛ زیرا مشاغل سعی میکنند کارکنان ماهر را با کمترین حقوق و دستمزد ممکن به دست آورند درحالی که کارکنان خدمات خود را برای بالاترین دستمزد ممکن که میتوانند برای مهارتهایشان دریافت کنند، پیشنهاد میدهند.
فعالیت در اقتصاد مبتنی بر بازار توسط یک مرجع مرکزی سازماندهی نمیشود، بلکه توسط عرضه و تقاضای کالاها و خدمات تعیین میشود. ترجیحات مصرف کنندگان و کمبود منابع تعیین میکنند کدام کالاها و به چه مقدار تولید شوند. آدام اسمیت، در کتاب خود به نام «ثروت ملل»، فعالیت بازار را به «دست نامرئی» تشبیه میکند که منابع را بین افراد جامعه توزیع میکند.
در عین حال اقتصادهای مبتنی بر بازار تضمین نمیکنند که همه افراد به کالاها، خدمات و فرصتها دسترسی داشته باشند. آنچنان که کارل مارکس، اقتصاددان آلمانی، ادعا کرده بود اقتصادهای مبتنی بر بازار به طور ذاتی نابرابر و ناعادلانه هستند زیرا ثروت و قدرت همواره در اختیار صاحبان سرمایه خواهد بود.
در اقتصاد مبتنی بر بازار، قیمتها به عنوان سیگنالهایی برای تولیدکنندگان و مصرفکنندگان عمل میکنند و دولتها نقش کمرنگی در جهتدهی فعالیتهای اقتصادی از طریق مالیات و مقررات دارند. این نوع اقتصادها ارتباط نزدیکی با سیستم سرمایهداری دارند؛ این یعنی افراد و شرکتها مالکیت منابع را در اختیار دارند و بدون مداخله دولت با یکدیگر تجارت میکنند.