اوراق مشارکت چیست؟

اوراق بهادار با نام یا بی‌نامی است که به موجب قانون یا مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین ‌و برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های عمرانی- انتفاعی دولت مندرج در قوانین بودجه سالانه کشور یا برای تأمین منابع مالی لازم برای تهیۀ مواد ‌اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی توسط دولت، شرکت‌های دولتی، ‌شهرداری‌ها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و مؤسسات عام­المنفعه و شرکت‌های ‌وابسته به دستگاه‌های مذکور، شرکت‌های سهامی عام و خاص و شرکت‌های تعاونی تولید منتشر می‌شود و به سرمایه‌گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرح‌های‌ یاد شده را دارند از طریق عرضه عمومی واگذار می‌گردد.

اوراق مشارکت یکی از انواع اوراق بدهی در ایران است که کارکرد اصلی آن مانند سایر اوراق بدهی تامین مالی پروژه‌های دولتی یا خصوصی مانند طرح ­های عمرانی، زیرساختی، اقتصادی و… است. 

این اوراق به قیمت اسمی منتشر شده و دارای سررسید است. دارنده این اوراق در فواصل زمانی مشخص و متناسب با قیمت اسمی پرداختی خود سود معینی دریافت می‌کند. لازم به ذکر است این سود علی‌الحساب است و در برخی مواقع سود قطعی نیز به حساب دارندگان واریز می‌شود. در نهایت، با فرارسید‌ن سررسید اوراق و تسویه، رابطه دارندگان اوراق با شرکت منتشرکنند‌ه قطع می‌شود.

ویژگی­ های اوراق مشارکت

1. تاریخ سررسید: به تاریخ پایان دوره‌ سرمایه­ گذاری در اوراق مشارکت، تاریخ سررسید گفته می‌شود که در این تاریخ به خریداران مبلغی معادل ارزش اسمی اوراق پرداخت می‌گردد.
2. ارزش اسمی: به مبلغی که توسط ناشر اوراق مشارکت و در تاریخ سررسید به خریداران اوراق بازپرداخت می‌شود، ارزش اسمی می‌گویند.
3. نرخ سود اسمی: اوراق مشارکت از نظر پرداخت سود به دو دسته تقسیم­ بندی می‌شوند. اوراقی بدون پرداخت سود و اوراقی که به‌صورت دوره­ای سود پرداخت می‌کنند و دارای نرخ بهره دوره‌ای هستند. نرخ سود اسمی، نرخ بهره­‌ای است که در اوراق دسته دوم پرداخت شده و تا زمان سررسید ادامه دارد.
4. قیمت فروش: درصورتی­ که دارنده اوراق مشارکت تا قبل از سررسید تمایل به فروش آن داشته باشد، می‌بایست اوراق مربوطه را در روزهای باز بازار بورس و به قیمت آن روز بازار به فروش برساند.
5. نرخ سود تا سررسید (YTM): اگر سرمایه ­گذار، اوراق مشارکت را در نخستین روز انتشار خریداری نماید نرخ سودی که دریافت می‌کند، نرخ سود اسمی خواهد بود. ولی چنان­چه اوراق مشارکت بعد از انتشار و با قیمت عرضه و تقاضا خریداری و تا سررسید نگه­داری شود، نرخ سود آن نرخ سود تا سررسید یا YTM نامیده می‌شود.

اوراق مشارکت در هر دو بازار فرابورس و بورس منتشر می‌شود.