تولید ناخالص داخلی یا Gross Domestic Product

تولید ناخالص داخلی (GDP) کل ارزش پولی یا بازاری همه کالاها و خدمات نهایی تولید شده در مرزهای یک کشور در یک دوره زمانی خاص است و معمولاً به صورت سالانه محاسبه می­‌شود.

محاسبه تولید ناخالص داخلی یک کشور شامل تمام مصارف خصوصی و عمومی، هزینه‌های دولتی، سرمایه‌گذاری‌­ها، اضافات به موجودی‌های خصوصی، هزینه‌های ساخت و ساز پرداخت شده و تراز تجاری خارجی می‌شود.

از میان تمام اجزایی که GDP یک کشور را تشکیل می­‌دهند، تراز تجاری خارجی از اهمیت ویژه‌­ای برخوردار است. تولید ناخالص داخلی یک کشور زمانی افزایش می­‌یابد که ارزش کل کالاها و خدماتی که تولیدکنندگان داخلی به کشورهای خارجی می‌­فروشند، از ارزش کل کالاها و خدمات خارجی که مصرف­‌کنندگان داخلی خریداری می‌­کنند، بیشتر شود. وقتی این وضعیت پیش می‌­آید، می‌­گویند که آن کشور مازاد تجاری دارد. اگر وضعیت معکوس رخ دهد، یعنی اگر مقداری که مصرف­‌کنندگان داخلی برای محصولات خارجی خرج می‌­کنند از مجموع آن­چه تولیدکنندگان داخلی می‌­توانند به مصرف‌­کنندگان خارجی بفروشند، بیشتر باشد، به آن کسری تجاری می‌­گویند. در این شرایط،  GDP  یک کشور کاهش می‌­یابد.

انواع تولید ناخالص داخلی

GDP  اسمی: ارزیابی تولید در یک اقتصاد است که قیمت‌­های جاری را در محاسبه آن لحاظ می­‌کند. به عبارت دیگر، تورم یا سرعت افزایش قیمت­‌ها را اعمال نمی‌­کند. همه کالاها و خدماتی که در تولید ناخالص داخلی اسمی حساب می‌شوند، با قیمت‌هایی ارزیابی می‌شوند که آن کالاها و خدمات واقعاً به آن قیمت در آن سال فروخته شده‌اند. GDP اسمی با نرخ مبادله بازار ارز ارزیابی می‌­شود تا تولید ناخالص داخلی کشورها در شرایط صرفاً مالی مقایسه شود.
GDP  واقعی:GDP  واقعی یک معیار تعدیل شده بر اساس تورم است که مقدار کالاها و خدمات تولید شده یک اقتصاد را در یک سال معین منعکس می‌­کند و قیمت‌­ها سال به سال ثابت نگه داشته می‌­شوند تا تأثیر تورم (یا تورم منفی) را از روند تولید در طول زمان جدا کنند. از آن­جایی­‌که تولید ناخالص داخلی بر اساس ارزش پولی کالاها و خدمات است، بنابراین طبیعی است که از تورم تاثیر بگیرد. GDP واقعی با استفاده از تعدیل­‌کننده قیمت GDP محاسبه می‌­شود که تفاوت قیمت­‌ها بین سال جاری و سال پایه است.

سرانه GDP

سرانه تولید ناخالص داخلی، اندازه­‌گیری GDP به ازای هر نفر در جمعیت یک کشور است؛ چراکه میزان تولید یا درآمد به ازای هر فرد در یک اقتصاد می­‌تواند میانگین بهره‌­وری یا استانداردهای زندگی متوسط را نشان دهد. سرانه GDP را می ­توان به صورت اسمی، واقعی (تعدیل شده با تورم) یا PPP (برابری قدرت خرید) بیان کرد.

به عبارت دیگر، سرانه تولید ناخالص داخلی نشان می‌­دهد که چقدر ارزش تولید اقتصادی می­‌تواند به هر شهروند منفرد نسبت داده شود. سرانه GDP، اغلب در کنار معیارهای سنتی­‌تر تولید ناخالص داخلی تحلیل می‌­شود.